15 Compliment
Een compliment is een geschenk dat je aan iemand geeft. Als je het uitspreekt, kun je goed zien hoe het compliment valt. Is iemand er blij mee? Valt het verkeerd, dan kun je uitleggen hoe goed je het allemaal hebt bedoeld.
Maar als je een compliment opschrijft, kan dat uitleggen niet. Je moet hopen dat er iets staat wat je lezer ook als compliment ziet.
Sinds 1500 is het uitdelen van complimenten in Europa steeds belangrijker geworden. Complimenten werden steeds meer gezien als geschenkjes die ook echt wat waard zijn. Bijvoorbeeld: als je een compliment van een belangrijk iemand krijgt, dan word jij zelf ook belangrijker.
Sinds 2003 is 1 maart in Nederland Nationale Complimentendag. Nederlanders kunnen kennelijk wel wat aansporing gebruiken om elkaar complimenten te geven. Ze doen dat niet zo vaak, zeker niet geschreven complimenten. Alle reden dus om te oefenen, en zo te leren schrijven dat je met je compliment precies bereikt wat je wilt.
Voor je begint met schrijven:
- Wil je eerst meer weten over de geschiedenis van het genre ‘compliment’, klik dan hier.
- Wil je een voorbeeld lezen van een verkeerd begrepen compliment van een schrijver, kijk dan hier.
Je gaat een kort compliment schrijven, van maximaal 5 zinnen lang. Het maakt niet uit voor wie, maar kies iemand aan wie je het compliment echt gaat voorleggen: per mail, per briefje, per app of hoe dan ook.
Een compliment is nooit neutraal, dus let op de volgende zaken:
– een compliment over iets waar iemand niets aan kan doen is meestal misplaatst. Als iemand een nieuwe trui aanheeft, kun je best zeggen: “Wat zie jij er mooi uit!”, want diegene heeft die trui zelf uitgezocht, en expres aangetrokken. Maar als je zomaar tegen iemand zegt: “Wat ben jij mooi, zeg!” is dat eerder beschamend dan fijn om te horen.
– een compliment over iemands uiterlijk is bijna nooit een goed idee, omdat het ook racistisch, (seksueel) opdringerig of seksistisch kan overkomen.
– een compliment zegt niet alleen iets over de ander, maar onthult ook iets over jou.
1. Als je zegt: “Wat heb je een prachtige kleurentekening gemaakt”, zeg je óók: ik hou van dit soort kleurige tekeningen. (Terwijl andere mensen sombere zwart-wit-tekeningen mooi vinden)
2. Als je zegt: “Wat geweldig hoe jij die rechtszaak hebt gewonnen”, zeg je óók: ik ben het eens met jouw kant van de zaak.
3. En in het geval van onwenselijke seksuele opdringerigheid, als je zegt: “Wat heb jij een zachte huid”, dan zeg je óók: ik hou niet van mannen/vrouwen die geen zachte huid hebben.
Een compliment werkt dus altijd twee kanten op.
Je hebt nu iemand gekozen. Bedenk nu waarmee je diegene wilt complimenteren. Misschien iets dat diegene goed kan, gepresteerd heeft, voor jou of anderen gedaan heeft, of als bijzondere eigenschap heeft ontwikkeld?
– Wat voor relatie heb jij met die persoon?
1. Als je tegen een beroemde zanger zegt: “Wat zingt u zuiver” is dat eerder een belediging dan een compliment. Waarom?
2. Als je tegen een sporter die net een Olympische medaille heeft gewonnen zegt: “Je loopt nog harder dan mijn hond” dan klinkt dat raar. Waarom?
3. Als je tegen iemand van de Explosieven Opruimingsdienst die net een bom onschadelijk heeft gemaakt zegt: “Nou, jij had echt je dag vandaag, ongelofelijk bedankt!” dan klinkt dat neerbuigend. Waarom?
– Hoe kun je je compliment zo opschrijven dat de kans dat het als compliment wordt opgevat, het grootst is?
– Zal het compliment een complete verrassing zijn?
– Moet het compliment een complete verrassing zijn?
– Zou het compliment diegene trots maken?
– Zou hij/zij het anderen willen doorvertellen?
Schrijf het compliment. Vergeet daarbij niet dat het compliment ook iets onthult over jouzelf.
Hieronder vind je twee teksten met een beschrijving van een compliment voor iemand.
– Kies een van de teksten uit
– Wat is het compliment precies? Waarom denk jij dat het als compliment bedoeld was door degene die het gaf?
– Wat is precies de reden waarom het compliment gemakkelijk, dan wel moeilijk goed begrepen wordt door degene aan wie het gegeven wordt?
onderbouw
bovenbouw:
Zoals je in de leesopdracht gezien zult hebben, is het belangrijk dat degene die het compliment krijgt vertrouwen heeft in degene die het compliment geeft. Complimenten uitwisselen als vrienden, gaat gemakkelijker dan complimenten uitwisselen tussen een schrijver en lezer die elkaar niet (als vriend) vertrouwen.
Kijk nog eens goed naar wat je schreef bij de eerste opdracht.
– Is daarin merkbaar dat je te vertrouwen bent door degene aan wie je het compliment wilt geven?
– Zou het helpen als je expliciet maakt wat je (goede) bedoelingen zijn?
– Hoe kun je die goede bedoelingen het beste opschrijven?
Geef je compliment nu aan degene voor wie het bedoeld was.
Krijg je de reactie die je zou willen?
Schrijf in 3 zinnen de reactie van de ontvanger onder je compliment.
Wat zegt het compliment over jou, en jouw relatie met de ontvanger?
Nu ben je klaar.
Je kunt je eindproduct beoordelen met deze matrix.
- Keith Thomas, In Pursuit of Civility – Manners and Civilization in Early Modern England. Yale University Press, 2018. Zie met name p. 44, een citaat van een Engelse schrijver die in 1632 opmerkte: “a new art of words called ‘compliments’ has been invented”.
- Lucas Steuren, Een compliment verdient een dankjewel, of niet? en Complimenten zijn niet (alleen) psychologisch.
