30 - 60 minuten

118 Protest

Protesteren – dat wil zeggen:  schrijven om je ergens tegen te verzetten – is zo gemakkelijk nog niet. Ergens tegen zijn natuurlijk wel. Je hebt vast zo iets bedacht waar je tegen bent. Maar zo schrijven dat het protesteren wordt, en geen drammen. Dat is moeilijk. Als je gaat drammen, wil je lezer niets van je weten of aannemen. En als je protesteert, wil je juist dat iedereen met jou samen in verzet komt, Je wilt anderen activeren.

In deze oefening leer je op twee manieren protesteren. Je schrijft een luid en duidelijk protestlied. En daarna een veel stiller protesttekst voor op een button. Maar voor je dat doet, leer je je protestbalans opmaken.

Protesteren is soms ook niet zo eenvoudig omdat het moed vraagt.

  1. Lees eerst dit gedicht van Babs Gons over de vraag “wel of niet protesteren?”.
  2. Heb jij zelf redenen om te protesteren, op dit moment?
    • Schrijf aan balans van je protestgevoelens door een tabel te maken.
    • Aan de ene kant redenen om wel te protesteren, aan de andere kant redenen om dat niet te doen.

Schrijvers maken vaak een lied als ze willen protesteren. Ze kunnen ook een spandoek maken, m aar een lied heeft allerlei voordelen, zoals:

  • liedteksten zijn goed in groepen te delen;
  • liedteksten kunnen best lang zijn, ze houden de aandacht goed vast en je kunt er veel in zeggen.

Als je naar protestliederen kijkt, zul je zien dat die vaak gericht zijn aan iemand. Dat maakt ze nog sterker: de groep roept iemand op iets te doen aan datgeen waar ze zich tegen verzetten. De punkgroep Pussy Riot werd in 2012 bijvoorbeeld wereldberoemd toen ze in een kerk een protestlied lieten horen gericht tot Maria.

Kon Maria ze alsjeblieft van Poetin verlossen?

Nu je dit weet, kun je stapsgewijs je eigen protestlied gaan schrijven. Doe daarvoor het volgende:

  1. Kies een bestaand liedje uit waarvoor jij nieuwe tekst gaat schrijven. Kijk als je kiest niet naar het onderwerp van dat bestaande liedje, maar naar de muziek. Is die lekker opzwepend, gaat die je helpen je publiek in actie te laten komen? Als je een voorbeeld wilt hebben: op 14 november 2024 waren docenten en studenten van hogescholen en universiteiten van plan te gaan demonstreren tegen de bezuininingen op het hoger onderwijs. Dat kon niet vanwege onrusten rond eerdere demonstraties, maar een lied was er al wel, op de muziek van het bestaande strijdlied ‘Bella Ciao’.
  2. Bedenk waartegen jij in verzet wilt komen als je die muziek hoort. Tot welke actie zet het jou aan? En tegen wie is die actie gericht? Je ouders die beter naar je moeten luisteren, de school die jouw telefoon met rust moet laten, een bedrijf dat niet alles achter een betaalmuur moet zetten dat jij leuk vindt, een  regering die niet doet wat jij nodig vindt?
  3. Schrijf woorden op die zeker in je liedtekst moeten komen. Welke woorden ga je gebruiken voor degene tot wie je je richt, voor waar je tegen protesteert, voor jezelf, welke woorden gaan anderen in actie doen komen?
  4.  Bedenk welke actie je wilt van degenen die je lied horen, zowel je medestanders als degene tegen wie je protesteert. Moeten je medestanders met jou in staking, moet de school je je telefoon teruggeven? Schrijf ook dat in een paar woorden op.
  5. Ga nu zinnen maken:
    • Misschien wel beginnen met het refrein (het deel van een liedtekst dat een paar keer terugkomt in een lied). Daarin zou je goed moeten kunnen horen tot wie je je richt, wat je wilt, en hoe anderen met je mee kunnen doen.
    • In de coupletten (de delen van het lied die je maar een keer hoort) kun je dan opschrijven waarom het allemaal moet zoals jij denkt dat het moet. Heb je bijvoorbeeld iets gezien waardoor je dat denkt? Beschrijf dat dan aan je publiek.
  6. Maak die zinnen goed passend bij de muziek (woordje erbij, woordje eraf, net zolang tot het goed loopt).
  7. En doe de “dram-test”: is je lied motiverend en activerend, of zeurderig? Als het te zeurderig is, pas dan je tekst nog wat aan.
  8. En zingen maar.

De hele dag openlijk protesteren door bijvoorbeeld liederen te zingen kan niet. Je zou er zelf doodmoe van worden, maar ook voor anderen is dat niet prettig. Maar (bijna) stilzwijgend protesteren kan ook, en dat kun je veel langer volhouden zonder dat het voor je omgeving ondragelijk wordt.

  1. Bedenk waartegen je het liefst heel lang en heel vaak wilt protesteren. Tegen niemand in het bijzonder, maar iedereen die je tegenkomt.
  2. Schrijf een heel korte tekst (die op een button past) die je de hele dag en elke dag kunt dragen om dat protest uit te dragen.
Zoek een nieuwe oefening
Neem contact met ons op