• Schrijf een tekst van maximaal 200 woorden waarin je beschrijft wat het Grote woord Vrijheid voor jou betekent.
• Zit je even zonder inspiratie (goede ideeën waar je enthousiast van wordt)? Misschien kun je wat met een paar zinnen uit de roman De donkere kamer van Damokles van W.F. Hermans. De roman speelt zich af in de Tweede Wereldoorlog, en één van de personages zegt:
  

  De mens zal eraan moeten wennen te leven in een wereld zonder vrijheid, goedheid en waarheid. Het zal binnenkort op de lagere school worden onderwezen!

Als je een Groot woord wilt gebruiken, is het eerste wat je kunt doen: kijken wie het Grote woord al gebruikt, en in welke betekenis. Inlezen dus. We geven je drie voorbeelden uit de Nederlandse politiek die je helpen op te schrijven in welke betekenissen het Grote woord Vrijheid al wordt gebruikt.

1. 1. De Partij voor de Vrijheid (PVV) heeft het Grote woord Vrijheid in de naam van de partij staan, dus het is een belangrijk woord voor die partij. In het partijprogramma uit 2021 komt het dan ook 11 keer voor, onder andere in deze zinnen:
      

      Mobiliteit is een belangrijke voorwaarde voor onze vrijheid. Daarom wil de PVV mobiliteit beschikbaar en betaalbaar houden. Zowel het openbaar vervoer als de eigen auto zijn belangrijk voor iedereen. Het openbaar vervoer en autorijden moeten betaalbaar blijven.

      Wat betekent het Grote woord ‘vrijheid’ in deze zinnen? Schrijf dat op.

   2. De burgemeester van Amsterdam Femke Halsema sprak in 2020 over het Grote woord Vrijheid toen in Frankrijk een leraar werd gedood die zijn leerlingen cartoons van Mohammed uit de krant Charlie Hebdo liet zien. Ze zei onder andere:
      

      Onze vrijheid zit verankerd in onze grondrechten en daarop zijn geen compromissen mogelijk. Jihadisten en hun handlangers misbruiken de grondrechten met het doel ze te vernietigen. Dat mogen we niet toestaan. Anderen suggereren om de vrijheid van meningsuiting maar een beetje in te perken zodat niemand gekrenkt raakt. Onacceptabel. Weer anderen beweren dat we de vrijheid van godsdienst nu maar moeten inperken. Ook dat kan niet. Onze grondrechten en onze vrijheid zijn er voor iedereen en zijn ondeelbaar.

      Wat betekent het Grote woord Vrijheid in deze zinnen? Schrijf ook dat op.

   3. Ahmedjan Kasim is een Oeigoer (Oeigoeren zijn een Turks volk uit de Chinese regio Xinjiang) die in 2011 als 15-jarige jongen naar Nederland vluchtte en daar nu politiek actief is geworden. Hij schreef in 2022 in zijn autobiografie De Oeigoerse droom. Mijn strijd tegen Chinese onderdrukking over het Grote woord Vrijheid het volgende:
      

      Het is een lastige en langdurige taak, die wel tientallen jaren kan duren, maar ik neem heel graag deze verantwoordelijkheid op me. Misschien later ook nog wel door een rol in de Nederlandse of Europese politiek. Niet om te laten zien hoe moedig ik ben, het enige wat ik wil is dat de vrijheid die we in Nederland zo goed kennen, er ook komt voor de Oeigoeren in Veten. Zodat – en dat is mijn droom – de Oeigoeren er ooit, op warme zomeravonden, zonder zorgen naar die prachtige bergen rondom Ürümqi kunnen staren.

      Wat betekent het Grote woord Vrijheid in het zinnetje “de vrijheid die we in Nederland zo goed kennen”? Schrijf ook nu weer op welke betekenis het woord hier heeft.

   4. Leg nu naast elkaar wat je aan betekenissen hebt opgeschreven. Wat valt je op aan verschillen, of overeenkomsten? Schrijf ook dat op.

Het tweede wat je kunt doen als je het Grote woord Vrijheid als schrijver wilt gebruiken, is beseffen dat elk Groot woord een geschiedenis heeft. De betekenis die gebruikers van nu aan het Grote woord geven, hangt samen met die geschiedenis.

Ook hier weer twee voorbeelden om je in te lezen.

1. Bekijk en beluister deze analyse van taalbaas Khalid Kasem van de beroemde speech van Martin Luther King, ‘I have a dream’(tot 7.10′), en het gebruik van het Grote woord Vrijheid in dit fragment (stukje, gedeelte) uit die speech:
   

   Let us not seek to satisfy our thirst for freedom by drinking from the cup of bitterness and hatred.

   Over welke vrijheid heeft King het? Wat bedoelt hij hiermee?

2. In 1516 schreef Erasmus Over de opvoeding van de christelijke vorst  voor de jonge koning van Spanje, de latere keizer Karel V. Hij schrijft daarin dat de mens vrij is en dat een christelijke koning daarom niet als een tiran (geweldadig onderdrukker) mag heersen over andere christenen.
   • Beluister dit fragment uit die tekst om te begrijpen waar de vrijheid voor een koning om te doen en laten wat hij wil, stopt.
   • Schrijf daarna op wat je nu over het Grote woord Vrijheid te weten bent gekomen.
3. Lees, om al deze informatie in je hoofd nog iets meer te ordenen, dit overzicht ‘Vrijheid in tien vragen en antwoorden‘ van Amnesty International.

• Herschrijf nu de tekst waarin je beschreef wat het Grote woord Vrijheid voor jou betekent.
• Gebruik je aantekeningen uit de vorige opdrachten om zo precies mogelijk te zijn in wat je schrijft.

Bronnen

Frank Jansen, ‘Zijn grote woorden wenselijk?’, Onze Taal 2010.

Wim Brandt, Grote woorden – VPRO. Podcast serie.

Ahmedjan Kasim, De Oeigoerse droom. Mijn strijd tegen Chinese onderdrukking. 2022.