Een goede sollicitatiebrief schrijven begint met het zoeken van een baan die bij je past. Met die stap beginnen we daarom ook deze oefening.

• Je kunt een baan zoeken via een site als de Leerbanenmarkt, of een site van een (groot) bedrijf of organisatie.
• Als je nog niet precies weet wat voor baan je zou willen, gebruik dan deze oefening om daar meer zicht op te krijgen.
• Voordat je een brief gaat schrijven, bel gerust even naar het betreffende bedrijf en vraag naar de bedrijfsleider. Je kunt aan haar of hem gerust vragen stellen over dingen die vanuit de vacature-tekst (tekst waarin om nieuw personeel gevraagd wordt) nog niet helemaal duidelijk zijn.
• Informeer je over het bedrijf. Het beste is om te proberen iemand te spreken die er werkt. Maar als dat niet lukt, zoek het bedrijf altijd even op, op internet, liefst op verschillende sites. Of fiets er even langs: hoe ziet het gebouw eruit, is het er druk, zijn de mensen er vrolijk? Ook dat kan jou motiveren (aanmoedigen) of juist afschrikken.

Een brief moet aan een aantal formele eisen voldoen (de formaliteiten):

1. Bovenaan de brief moet staan wanneer je hem schreef, en waar. Dus bijvoorbeeld: Utrecht, 8 juni 2023.
2. De brief moet een aanhef hebben: dat is het stukje van de brief waarmee je je direct tot je toekomstige baas of de sollicitatiecommissie richt. Bijvoorbeeld: Geachte mevrouw Dönmez, (Afsluiten met een komma moet)
3. De brief moet een ondertekening hebben. Bijvoorbeeld: Bij voorbaat dank voor uw reactie. Vriendelijke groet, Charly Steenbeek.
4. Het is aan te raden de ontvanger aan te spreken met ‘u’.
5. Meestal staat er in de vacature-tekst al hoe hoog de betaling is. Mocht dat niet zo zijn, vraag er dan gerust naar, bijvoorbeeld: Graag hoor ik van u wat het uurtarief voor iemand van mijn leeftijd in uw bedrijf is. 
6. Naar alle andere zaken over geld (zoals: of je pauzes worden doorbetaald, of je vakantiegeld krijgt, of je in het weekend meer betaald krijgt dan doordeweeks, of de fooien voor jou zijn of in de pot gaan) vraag je niet. Die komen in het sollicitatiegesprek aan de orde, als je daarvoor wordt uitgenodigd. Ook andere praktische zaken (krijg je bedrijfskleding, moet je die zelf wassen, wie heeft de sleutel van het rolluik etc.) komen in het sollicitatiegesprek pas aan de orde.

Een goede sollicitatiebrief moet geen puzzelwerk van je toekomstige werkgever vragen. Maak daarom zo goed mogelijk duidelijk dat wat jij biedt, direct aansluit bij wat men zoekt. Begin daarom niet meteen met schrijven, maar met inventariseren.

• Maak allereerst een lijstje met dingen die je volgens de vacaturetekst zou moeten kunnen (de vacature-eisen).
• Maak dan een lijstje van jouw goede eigenschappen en ervaringen, en kijk hoe ze aansluiten op de vacature-eisen.
• Maak dan een lijstje met argumenten: waarom zullen juist jouw eigenschappen en ervaringen heel goed passen bij de baan die wordt aangeboden?
• Welke dingen ga je over jezelf vertellen om duidelijk te maken dat jij aan de vacature-eisen voldoet?
• Bedenk een anekdote (kort verhaaltje) uit je eigen leven die je laat zien dat je je sterke punten niet uit de lucht gegrepen zijn. Jij kunt dit echt! Die anekdote heeft als het goed is iets te maken met jouw achtergrondverhaal: het grotere verhaal achter jouw leven dat jou maakt wie je bent. Voorbeeld 1: Op de lagere school al had ik een boodschappen-bezorgservice voor de ouderen in mijn buurt. (Ik ben sociaal en zelfstandig)
  Voorbeeld 2: Sinds mijn 13e heb ik met mijn broer een handeltje in haardhout op Marktplaats. (Ik ben ondernemend en een goede verkoper)
  Voorbeeld 3: Ik heb altijd mijn eigen kleren ontworpen en gemaakt. (Ik ben creatief)
• En maak een lijstje waarom je juist déze baan wilt hebben, bij dit bedrijf of deze organisatie. Voorbeelden: Komt de baan voor jou op een goed moment? Vind je het product of de dienst leuk of belangrijk? Is het lekker dichtbij? Heb je dit al willen doen voordat je deze vacature zag? Is het goed te combineren met je studie of andere verplichtingen? Heb je iemand gesproken die ook zulk werk doet? Et cetera. 

Nu ga je schrijven.

• Begin met een alinea waarin je jezelf introduceert. (Mijn naam is Charly Steenbeek en ik wil graag reageren op de vacature van…)
• Ook goed om te vertellen waar je de vacature zag en wat jou triggerde om te reageren.
• Een paar zinnen wat voor opleiding je hebt gehad (of nog aan bezig bent).
• Vertel wat over jezelf en gebruik de koppeling tussen vacature-eisen en je eigenschappen en ervaringen die je in de vorige stap maakte. Dit is de alinea waarin je toekomstige werkgever jou gaat leren kennen. Ben je nog wat onwennig, zeg dan eerst hardop wat je wilt opschrijven. Dan kom je waarschijnlijk dichter in de buurt van een eerlijk verhaal over jezelf.
• Een paar zinnen waaruit blijkt dat jouw ervaring en karakter in deze baan ertoe doen, op basis van die korte anekdote.
• Schrijf ook waarom je de baan graag wilt: gebruik hiervoor je lijstje met redenen waarom je juist déze baan wilt.
• Je mag (maar hoeft niet) afsluiten met iets persoonlijks, zoals
  Voorbeeld 1: Ik woon met mijn zus en mijn moeder in een supergezellige flat in Nijmegen-Zuid.
  Voorbeeld 2: …en verder lijkt het me gewoon fantastisch om op een boerderij te werken!
  Voorbeeld 3: Ik zit op een basketbalclub en verder verzamel ik alles van Harry Styles. 

Voor iedereen is het schrijven van een sollicitatiebrief een klus om zenuwachtig van te worden. Het gaat tenslotte om geld, en om je toekomst. Neem er daarom echt goed de rust en de tijd voor, en wees zeker zo slim om hem voor te lezen aan iemand die dit al vaker heeft gedaan.

Lees je brief altijd een aantal keren door, check of je alle formaliteiten in orde hebt, en herschrijf misschien nog wat zinnen.
Check op spelfouten, en dan kan-ie weg.