120 Preciseren

Iedereen weet wat patat is. Bijna iedereen houdt van patat. In deze oefening gaan we kijken of we patat in woorden kunnen vangen door heel precies te zijn.

Dat kan nog best lastig zijn: het woord patat lijkt alles af te dekken, en iedereen weet waar je het over hebt. Maar wat is patat precies? Om het antwoord op die vraag te krijgen, moet je gaan preciseren met taal. Passende woorden zoeken, en hoe je dat doet, leer je in deze oefening.

Wat voor kleur heeft patat?

  • Noem minstens vijf kleuren die patat aan de buitenkant kan hebben.

Voorbeeld:
1. zwart
2. etc….

Wat voor kleur heeft patat van de binnenkant?

  • Noem minstens twee kleuren.

Als je hierboven bijvoorbeeld ‘geel’ hebt opgeschreven, is dat nog niet erg precies. Want een banaan is ook geel, en een badeendje ook, maar die zijn heel anders geel. Een manier om dit te ondervangen, is om de kleur te vergelijken met een kleur die ermee te vergelijken is.

Voorbeeld:
– Patat is net zo geel als een Post-It-blaadje.
– Patat is op de kopse kanten bruin als een broodkorst.

  • Maak nu zelf drie van dit soort zinnen over de kleur van de binnenkant van patat.
  • Maak dan drie van dit soort zinnen over de kleur van de buitenkant van patat.

Je kunt op twee manieren nog preciezer worden:
1. nog specifiekere termen vinden
2. verwijzen naar de officiële internationale kleurcoderingen.

  • Kijk eens naar de volgende websites:

 https://nl.wiktionary.org/wiki/geel en kijk welke hyponiemen (= hele precieze woorden, het zijn namelijk woorden die verduidelijken wat in een woord allemaal samenkomt) er zoal bestaan.

https://www.ralcolor.com/ en kijk (de Nederlandse termen staan helemaal rechts) welke officiële kleurennummers je kunt gebruiken om precies de kleur van patat te definiëren. Je mag ook zelf op internet zoeken via de zoektermen ‘Kleuren RAL geel’, of ‘Colours RAL yellow’.

  • Noteer de kleurcodes en de hyponiemen
  • Verwerk alle informatie die je tot nu toe hebt in een beschrijvende alinea van ca. 10-12 zinnen over de kleur van patat. 

Ben je nu wat dichter bij het beschrijven van de werkelijke kleur van patat gekomen?
– ja
– nog niet

  • Als je ‘nog niet’ hebt geantwoord, ga dan terug naar vraag 3 of 4, of allebei, maar zeg op een gegeven moment: nu is het wel genoeg. Als je dat moeilijk vindt, kun je ook een timer zetten en stoppen als het alarm afgaat.
  • Als je ‘ja’ hebt geantwoord, klik dan op de volgende balk.

Hoewel je nu goed in beeld hebt welke kleuren patat kan hebben, heb je nog niet alle patatjes ter wereld beschreven. Patat is namelijk een verzamelnaam voor allemaal afzonderlijke patatjes die er allemaal verschillend uitzien. Je kunt daarom eindeloos doorgaan met beschrijvingen opschrijven.  

Wat we hier zien, is dat taal tekortschiet. Hoe precies je ook wilt zijn, er is altijd nog wel een nieuw niveau van verfijning. Je moet je waarneming daarom samenvatten, zoals in de zin:

Patat is geel
.

Een hele duidelijke uitspraak, maar ook een beetje grof. Het woord ‘geel’ is een verzamelnaam voor al die nuances, al die teinten, al die verschillende varianten van geel, wit, beige, bruin, en welke kleuren jij nog hebt gevonden en eraan hebt toegevoegd.

De volgende opdracht vraagt van je dat je antwoordt op iets waar eigenlijk veel meer over te zeggen valt, in eindeloos veel nuances, maar waar je niet alle ruimte voor mag nemen.

  • Antwoord in precies drie zinnen op alledrie deze vragen:

– hoe klinkt een glas dat stukvalt op de keukenvloer?
– hoe ruiken uitlaatgassen van een bus?
– hoe gaat het met je?

Zoek een nieuwe oefening
Neem contact met ons op