154 Maatregel
Sommige mensen hebben als beroep nieuwe ideeën te bedenken die ons helpen de wereld beter te begrijpen. Zodat we die wereld daarna beter kunnen inrichten, als we dat willen.
Een idee dat ons kan doen besluiten om de wereld anders in te richten, kun je gaan bespreken als er een woord voor is. Zo’n woord staat dan voor iets wat er in werkelijkheid nog niet is maar wel een een ideaal kan worden: iets wat veel mensen willen.
Om mensen te laten nadenken over een ideale verdeling van rijkdom, bedacht de filosoof Ingrid Robeyns een paar jaar geleden het woord “limitarisme”. Met dat woord wil ze ons laten nadenken over de groei van rijkdom van mensen zoals Amazon-oprichter Jeff Bezos en influencer Andrew Tate. In het door haar bedachte nieuwe woord ‘limitarisme’, zit het bestaande Nederlandse woord ‘limiet’ (grens). Robeyns wil met limitarisme de vraag voorleggen: zouden we grenzen moet stellen aan rijkdom?
Robeyns wil een rijkdomgrens, zoals we in Nederland ook al een armoedegrens hebben. Wie onder de armoedegrens komt, heeft te weinig geld om van te leven en dat willen we als samenleving niet. De regering neemt maatregelen om ervoor te zorgen dat zo min mogelijk mensen onder die armoedegrens leven.
In deze oefening ga je maatregelen bedenken die een rijkdomgrens beschrijven én verkennen. Met welke maatregelen kun je een grens stellen aan rijkdom, en wil jij die grens zelf wel?
Wat betekent het woord “limitarisme” precies? Dat is een moeilijke vraag: het woord krijgt misschien past echt betekenis als we ook maatregelen hebben voor limitarisme. Dan bestaat limitarisme echt, in de werkelijkheid. Maar om het werkelijkheid te laten worden, moet je toch al wel zo goed mogelijk de betekenis vaststellen van limitarisme, zelfs voor het bestaat in de samenleving. Want dan weet je wat je doel is.
- Schrijf in maximaal 50 woorden op wat voor jou de betekenis van limitarisme is.
- Bedenk daarbij dat het woord nieuw is, maar lijkt op bestaande Nederlande woorden: 1) op het woord “limiet” dat grens betekent. En op het woord 2) “militarisme” dat betekent dat een samenleving een grote rol ziet voor militairen (defensie).
- Vergelijk wat je geschreven hebt eventueel met klasgenoten om tot een nog duidelijke beschrijving van de betekenis van limitarisme te komen.
In deze oefening zeggen we: een maatregel is een tekst die omschrijft dat wat je doet om een bepaald doel te bereiken. Heel veel maatregelen nemen mensen wel, maar schrijven ze niet op, ze voeren ze alleen uit. Zo kan de eigenaar van een winkel als maatregel nemen alles in de winkel in dichte kasten te zetten, zodat dieven weinig kans maken om iets te stelen.
Een regering schrijft maatregelen wel altijd op, want dan weet iedereen wat te doen. Die maatregelen kunnen er pas komen als er wetten zijn. Een wet geeft het doel aan, de maatregelen moet ervoor zorgen dat het doel bereikt wordt. In deze oefening doen we alsof er al een wet is in Nederland die bepaalt dat de Nederlandse samenleving limitarisme als doel heeft. Het is aan jou om maatregelen te verzinnen die bij die wet passen.
Om een goede maatregel te schrijven, moet je nadenken over:
- Wat is de maatregel precies?
- Waarom is de maatregel nodig?
- Hoe wordt de maatregel uitgevoerd?
- Bereik je met deze maatregel het doel?
Die laatste vraag is belangrijk om te stellen. Kijken we nog even naar het voorbeeld van de winkeleigenaar: het gevolg van de maatregel om alles in dichte kasten te zetten kan zijn dat er niemand meer naar de winkel wil komen. Want je kan er dingen niet zelf aanraken, bekijken of passen. We zeggen dan: de maatregel schiet zijn doel voorbij. De winkeleigenaar kan misschien beter camera’s ophangen dan dichte kasten gebruiken. Die maatregel past dan beter bij het doel.
Limitarisme betekent volgens Robeyns niet dat er geen rijke mensen mogen zijn in een samenleving, maar wel dat je de rijken niet onbeperkt rijk laat worden. In de stap gaat je 2 soorten maatregelen bedenken om dat te bereiken. Gerbuik de 4 vragen uit de vorige stap bij het bedenken en schrijven:
- maatregelen die rijke mensen beperkingen opleggen. Dan kun je denken aan: maatregelen om rijke mensen veel belasting te laten betalen, of maatregelen die regelen dat niemand meer dan 10 miljoen euro mag hebben. Deze maatregelen schrijf je vanuit het perspectief van de Nederlandse regering. Als jij in die regering zat, wat zou je dan regelen hiervoor?
- maatregelen die rijke mensen zichzelf beperkingen laat opleggen. Dan kun je denken aan maatregelen die rijke mensen als groep nemen, om er samen voor te zorgen dat niemand té rijk wordt. Maar ook maatregelen die een rijk iemand voor zichzelf kan opstellen. Deze maatregelen schrijf je dus vanuit het perspectief van heel rijke mensen.
In deze stap ga je nog eens nadenken over het idee achter limitarisme. Schrijf daarvoor op:
- maatregelen die jij voor jezelf goed vind als het om het rijkdom gaat. Voel je wel wat voor limitarisme, dan kunnen dit maatregelen zijn die ervoor zorgen dat je zelf nooit té rijk zult worden. Vind je het hele idee van limitarisme maar niets, dan gaan jouw maatregelen over rijkdom uit van een andere idee dan dat van Robeyns. Schrijf dat idee eerst goed op voordat je de maatregelen verzint. Misschien kun je zelfs een nieuwe term verzinnen voor het idee over rijkdom dat jij zelf hebt?
